Een aantal leden van het Nederlands Bach Consort, opgericht door Heleen Koele en Sytse Buwalda (beiden uit Zwolle), zal in 2023 een speciaal programma uitvoeren in het kader van Internationale Vrouwendag. In dit Vrouwenprogramma staat de muziek centraal van vrouwelijke componisten die leefden rond de roerige tijd van het vrouwenkiesrecht. Het Nederlands Bach Consort heeft samenwerking gezocht met VVAO Zwolle om mee te denken over het programma en de uitvoering ervan. Vooralsnog staan er vier concerten gepland, waaronder een (verkorte) uitvoering op International Women’s Day, 4 maart a.s. te Eemnes.
Een overzicht van de geplande concerten vind je onderaan dit artikel.

Waarom een specifiek Vrouwenprogramma?

Het artistieke team van het Nederlands Bach Consort, in dit geval Heleen Koele en Steven Faber, werden geïnspireerd door het boek ‘Thuis in elke tijd’ van Catherine Wijnands, waarin ze het leven beschrijft van Kate Kolff (1885-1974), haar oma. Beiden kennen Catherine Wijnands vanuit hun conservatoriumtijd. Na enkele gesprekken met haar over het boek besloten ze het leven van Kate Kolff centraal te stellen in een nieuw programma en componisten uit haar tijd erbij te zoeken; de tijd van Aletta Jacobs en het vrouwenkiesrecht. “Om het heden te begrijpen, moet je weten op welke schouders je staat”, zegt Heleen Koele.

Samen met Steven Faber heeft Heleen Koele daarom onderzocht hoe de positie was van de vrouwelijke componisten ten tijde van het vrouwenkiesrecht. Daaruit kwam naar voren dat het voor vrouwelijke componisten erg moeilijk was om erkenning te krijgen voor hun werk, laat staan dat ze hun eigen muziek ten gehore mochten brengen. Zo konden Clara Schumann en Amy Beach, die in hun tijd beroemde concertpianistes waren, hun eigen werken alleen stiekem spelen tijdens hun concertreizen. Van Fanny Mendelssohn werd gezegd dat ze een groter muzikaal talent was dan haar jonge broer Felix Mendelssohn. Maar haar vader richtte zich vooral op zijn zoon. Aan zijn dochter schreef hij: ‘voor jou kan en moet het een versiering van het leven blijven.’ Ook haar broer Felix vond het geen goed idee dat ze onder haar eigen naam componeerde. ‘Daar is ze teveel een vrouw voor: ze denkt pas aan muziek als haar huiselijke plichten vervuld zijn.’ Richard Strauss vond het componeren van muziek vooral een mannenzaak. “Komponieren ist nun einmal Männersache und daran ist nicht zu Rütteln. Komponierende Weiber sind entweder mit Damenbart behaftet oder sie haben einen Suffragettenkomplex”.
Ook Alma Mahler-Werfel moest haar muzikale ambities opgeven toen ze trouwde met Gustav Mahler. ‘De rol van componist is voor mij’, hield Mahler haar voor, ‘die van liefhebbende metgezel valt jouw toe. Jij moet je toekomst aan mij wijden.’

Alma Mahler (1879-1964)

Uitvoering Vrouwenprogramma

Tijdens de concerten worden liederen ten gehore gebracht van bekende vrouwelijke componisten zoals Fanny Hensel (1805-1847), Clara Schumann (1819-1896), Alma Mahler (1879-1964) en Amy Beach (1867-1944).

Maar ook wordt gedacht aan de onbekende Noorse componiste Agathe Backer Grøndahl en de Nederlandse componist Rosy Wertheim (1888-1949). Zij was een van de eerste Nederlandse componisten die een professionele muzikale opleiding afrondde en internationaal bekend werd.

Rosy Wertheim (1888-1949)

 

Nederlands Bach Consort, optreden Allerzielen 2022 met Rik Elings achter de piano

 

De musici van deze productie zijn:

• Heleen Koele - Sopraan
• Lieke Geraats - Mezzo- sopraan
• Steven Faber - Piano
• Catherine Wijnands - Auteur en spreker

 

Inmiddels zijn de volgende concertdata gepland:

• zaterdag 4 maart International Women’s Day, landelijke VVAO-bijeenkomst in Eemnes
• zondag 5 maart 15.00 uur Bibliotheek te Deventer i.s.m. VVAO Deventer
• dinsdag 7 maart 20.00 uur Dat Bolwerck in Zutphen
• woensdag 8 maart 15.00 Statenzaal Zwolle
• woensdag 8 maart 20.00 uur Statenzaal in Zwolle i.s.m. VVAO Zwolle

 

Interesse?

Andere VVAO-afdelingen die interesse hebben in een optreden van het Nederlands Bach Consort rondom de Internationale Vrouwendag kunnen contact opnemen met Roeli Pot, lid VVAO Zwolle en contactpersoon voor het Vrouwenprogramma van het Nederlands Bach Consort. Stuur een mail naar rcpot@hetnet.nl of bel 06-28909312.