Focus op gezonde voeding 

Door Henriëtte van Norel, Secretaris Hoofdbestuur 
VVAO, Afdeling Amersfoort 

50,0% van alle Nederlandse mannen en vrouwen van 18 jaar en ouder had in 2020 matig of ernstig overgewicht, aldus een recente publicatie van Volksgezondheidenzorg.info (website RIVM). Bij 13,9% van al deze mensen is zelfs sprake van ernstig overgewicht. Niet voor niets zorgen overgewicht en een ongezonde leefstijl jaarlijks voor een aanwas van maar liefst 40.000 nieuwe ziektegevallen in ons land en een hoog ziekteverzuim bij bedrijven. 

Door verkeerde voeding wordt het zelfherstellende vermogen van het lichaam ernstig verstoord, waardoor het niet meer werkt. In dit artikel een gesprek hierover met voedings- en natuurgeneeskundige Marja Hevel, Technisch Directeur bij One Pro. “Nog schrijnender om te zien, is dat van alle Nederlandse kinderen van 4-17 jaar ook al 14,7% kampt met overgewicht (zie figuur 1). Een probleem dat de komende jaren alsmaar groter wordt en dat met alle gevolgen van dien voor de zorgkosten die exorbitant oplopen. Om nog maar te zwijgen van de alsmaar hoger wordende economische kosten, vanwege een steeds hoger ziekteverzuim door alle welvaartsziektes zoals hart- en vaatziekten, osteoporose, diabetes type 2, overgewicht, migraine en hoog cholesterol. Een zieke medewerker kost een werkgever namelijk gemiddeld zo’n € 500,- tot 1.000,- euro per dag (afhankelijk van de sector). De hoogste tijd dus om het roer om te gooien. 

Misdadig

Het is ronduit ‘misdadig’ volgens Hevel dat artsen en apothekers in ons land meer betaald krijgen als mensen zieker zijn. Ze zouden juist beloond moeten worden door zorgverzekeraars om mensen zo lang mogelijk gezond te houden. “Focus op een gezonde leefstijl en regulatie en stabilisatie van de hormonen dus, in plaats van een maagverkleining in geval van overgewicht of medicatie bij een hoge bloeddruk. Dat is dé oplossing. Maak mensen bewust van het belang van gezonde voeding en ga het gesprek aan met instanties, als verzekeringsmaatschappijen, die het bovengenoemde beeld momenteel nog blijven voeden”, aldus Hevel. 

Hoge zorgkosten
De afgelopen decennia hebben jong en oud een alsmaar drukkere agenda gekregen. Tijd om verantwoord te koken en te genieten van het bereide voedsel is er niet meer. Vaak moet het even snel tussendoor en exact daar gaat het mis, omdat de voedingsindustrie hier de afgelopen decennia handig op heeft ingespeeld met zogenaamde  ‘verse’ kant-en-klaar maaltijden en ‘on the go’-concepten. Fysieke en mentale klachten die door deze levensstijl de afgelopen jaren zijn ontstaan bij mensen, worden door de Europese medische wereld bestreden met een arsenaal aan medicatie. “Pure symptoombestrijding, met alle gevolgen van dien voor onze gezondheid en een forse toename van de zorgkosten”, zo legt Hevel uit. Zo wordt volgens recente cijfers van het RIVM jaarlijks maar liefst 88 miljard euro hieraan uitgegeven ofwel 5.100 euro per inwoner. En het allerergste is nog dat dit astronomisch hoge bedrag pas besteed wordt aan de mensen, als ze al kampen met de welvaartsklachten. Mensen die vaak ten einde raad zijn en dan bij hun zorgverzekeraar aankloppen om met behulp van een financiële injectie hun leven weer op de rit te krijgen. Een illustratief voorbeeld daarvan is ‘lifestyle coaching’, dat tegenwoordig door de basisverzekering wordt vergoed aan mensen die kampen met ziektes als diabetes, hoge bloeddruk etc. “Dit is het paard achter de wagen spannen. We moeten de ‘jonge’ mensen van nu bewust maken van gezonde voeding, zodat zij later onze gezonde ouderen worden”, aldus Hevel. 

Varieer
Op de vragen ‘Hoe moet het anders?’ en ‘Wat wordt precies verstaan onder gezonde voeding?’ antwoord Hevel: “Om de insulinespiegel van mensen langdurig te reguleren is het belangrijk om elke maaltijd proteïnen te combineren met groenten en de inname van koolhydraten en suikers tot een minimum te beperken. Door teveel alcohol en teveel suikers wordt het lichaam zodanig belast dat het niet meer goed functioneert en niet meer zelf kan herstellen.” Geadviseerd wordt dus om al in de ochtend met het ontbijt op deze manier te starten. Belangrijk is verder om maximaal drie maaltijden per dag te eten met voldoende tussenruimte en per maaltijd steeds maar één eiwitsoort te gebruiken (drie verschillende eiwitsoorten per dag). Wissel de verschillende eiwitsoorten in een week zoveel mogelijk af. “Als mensen de knop omzetten en op deze wijze leren eten, dan zijn de meetbare resultaten al zichtbaar naar 2-3 weken”, zo legt Hevel uit. “Men is minder vermoeid, krijgt meer energie en heeft fors minder medicatie nodig. En wie wil dat nou niet?” 

Betaalbaar
Een veelgehoorde opmerking is ‘gezonde voeding is duur’. “Maar dat is vaak een excuus om er maar niet aan te hoeven beginnen”, zo legt Hevel uit. “Zelfs voor mensen die minder te besteden hebben, is deze gezonde leefstijl betaalbaar. Vergelijk de prijzen van groenten en proteïnen maar eens met de prijzen van sigaretten en alcohol die nog wel regelmatig genuttigd worden door mensen die dit vaak als excuus gebruiken. Ofwel de wil en de motivatie om te veranderen ontbreekt vaak en daarop moet worden ingezet.” Verder moeten artsen en apotheken worden beloond als hun patiënten (meetbaar) gezond blijven. Doordat de mensen minder medicatie nodig hebben, krijgen ze weer meer energie en wordt het zelfherstellende vermogen van het lichaam hersteld. Ofwel ze krijgen weer tijd om te genieten van het leven.”  

Lightproducten: waar of niet waar?
Een aanzienlijke post waarop ook fors bespaard kan worden, zijn de zogeheten ‘lightproducten’. Evenals normale suikers, zorgen ook lightproducten voor een verstoring van de stofwisseling. Aan lightproducten zijn immers kunstmatige suikers toegevoegd, die evenals normale suikers de glucosespiegel verhogen. Een nadeel van kunstmatige suikers, als sorbitol en aspartaam, is bovendien dat ze leiden tot schade aan de slijmlaag in de darmen (zo ontstaat bij mensen het prikkelbare darmsyndroom), het is kankerverwekkend en het leidt vaak tot diarreeklachten. Doordat zowel bij lightproducten als gewone suikers een glucosepiek ontstaat, is het dus veel verstandiger om te kiezen voor gewone suiker. Dat is minder vervelend voor de darmen. Hetzelfde geldt voor E-nummers. E-nummers zijn conserveringsmiddelen ofwel suikers en andersoortige toevoegingen die eveneens de stofwisseling verstoren en bijdragen aan het verhogen van de glucosespiegel. E-nummers zijn te vinden in alle voorverpakte kant-en-klaar maaltijden, soepen, sauzen en kruidenmengsels. Mijd dit soort producten en bereid het vers.

Resultaat
Met de hierboven beschreven leefstijl is het volgens Hevel mogelijk om circa 40-50% in Nederland te besparen op de zorgkosten. Mensen die deze leefstijl overnemen, gaan aantoonbaar minder naar de huisarts, de specialist en hebben aanzienlijk minder medicijnen nodig. Doordat ze veel energieker zijn, daalt bovendien het ziekteverzuim bij werkgevers en ook dat laat zich aantoonbaar vertalen in een concrete besparing. De vraag is dus, waar is het wachten op. Laten we nu gezamenlijk inzetten op een gezonder Nederland. 
 

Bron:
https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/overgewicht/cijfers-context/samenvatting
https://www.oneprocooking.com

Figuurbijschriften
Figuur 1. Volwassenen met overgewicht en obesitas 2020. (Bron: Volksgezondheidenzorg.info) 
Bron: RIVM
Figuur 2. Een voorbeeld van een gezonde maaltijd met groente en eiwitten. (Bron: One Pro).