Samen met bestuursgenoten Djoeke Gerding en Emma Bakels heb ik de stichting ‘Samen naar de Kliniek¹’ opgezet in december 2021. Met deze stichting trainen wij abortusbuddy’s, vrijwilligers die met ongewenst zwangere mensen mee kunnen lopen naar de abortuskliniek. Indien gewenst wachten deze buddy’s tijdens de ingreep en zorgen na afloop dat de persoon weer veilig thuiskomt. Momenteel zijn we in Rotterdam en Den Haag actief en komende zomer rollen we uit in Utrecht. Wie namelijk dacht dat het zelfbeschikkingsrecht omtrent abortus in de jaren ’70 van de vorige eeuw voorgoed beslecht was in Nederland, komt bedrogen uit. Anno 2022 heeft de anti-abortusbeweging nog steeds een stevige voet aan grond.

Door Anouk Beniest
VVAO, afdeling Amsterdam

Ondanks dat de Tweede Kamer in februari 2022 voor afschaffing van de 5 dagen bedenktijd stemde² (dit is nog niet geïmplementeerd), waren toch 38 kamerleden tegen. Ook staat abortus nog steeds in het Wetboek van Strafrecht³. Daarnaast heeft de anti-abortuslobby al jarenlang een Pro Life Zorgverzekering⁴ waarin abortus niet wordt vergoed (Zilveren Kruis is de overkoepelende verzekeraar). Ook de mogelijkheid die er sinds 2019 is om een levenloos geboren kind alsnog in te laten schrijven in de Basisregistratie Personen (BPR)⁵ is omarmd door de anti-abortuslobby, omdat sinds deze wet er tegenstrijdige duidingen over de juridische status van een doodgeboren foetus in het Nederlands recht staan: heeft deze nu wel of niet bestaan?

Afbraaktermijn

De afbraaktermijn van een zwangerschap ligt in Nederland op 24 weken. Dat deze afbraaktermijn niet voor altijd vast staat blijkt ook uit recente ontwikkelingen in zowel Europa als daarbuiten. Gelekte documenten⁶ van het Hooggerechtshof in de Verenigde Staten impliceren dat mogelijk het recht op abortus daar compleet wordt afgeschaft op nationaal niveau. Dit betekent dat individuele staten hun eigen draai hieraan mogen geven en dat betekent dat volgens The Guardian⁷ in 26 staten het recht op abortus waarschijnlijk op zeer korte termijn wordt afgeschaft. Maar ook in Europa staat het recht op abortus onder druk. Zo heeft Polen in 2021 ingevoerd dat een abortus enkel nog mag worden uitgevoerd wanneer een zwangerschap onder gewelddadige omstandigheden is ontstaan of wanneer een zwangerschap het leven van een vrouw of haar gezondheid in gevaar brengt. Sinds de invoering van die wet zijn in Polen al zeker twee vrouwen, bekend als Agnieszka en Izabela, overleden⁸ aan de gevolgen van een niet-levensvatbare zwangerschap die niet geaborteerd mocht worden. Het komt dus allemaal weer heel dichtbij.

Taboe

Over het afbreken van zwangerschappen is de wereld dus nog niet uitgediscussieerd. Maar naast deze veranderingen op nationaal en internationaal niveau, zijn er ook veel praktische barrières waar mensen tegenaan lopen op het moment dat er een ongewenste zwangerschap is. Er heerst bijvoorbeeld nog steeds een taboe op abortussen. Volgens het FIOM⁹ praat 59% van de vrouwen en meisjes niet makkelijk over het onderwerp abortus. Mede door dit taboe vindt niet iedereen die een ongewenste zwangerschap wil afbreken iemand om in vertrouwen te nemen. Ook staan er steeds vaker demonstranten bij abortusklinieken die ongevraagd hun mening geven aan voorbijgangers, waaronder ook mensen die onderweg zijn naar de kliniek zelf. Deze ongevraagde gesprekken kunnen negatieve gevoelens oproepen zoals boosheid, verdriet, eenzaamheid en schaamte. Dit zijn gevoelens waar je niet op zit te wachten op een mogelijk kwetsbaar moment in je leven. Deze gesprekken worden dus als intimiderend ervaren.

Bufferzones

Om dit tegen te gaan hebben een aantal gemeenten bufferzones ingesteld. Deze werken tot op zekere hoogte, maar het voorkomt niet dat er nog steeds mensen staan, bijvoorbeeld net buiten de bufferzone. Daarbij is het niet alleen de fysieke aanwezigheid van demonstranten die de stress veroorzaken, maar ook het idee dat ze er mogelijk staan op het moment dat iemand naar een abortuskliniek gaat wat stress geeft. Met andere woorden, al een week voordat iemand naar de kliniek gaat, spelen zich scenario’s in het hoofd af dat iemand mogelijk commentaar gaat hebben op jouw keuze. En dat levert onnodig veel stress op. Begin mei ben ik geïnterviewd door RTV Utrecht¹⁰ over het werk van onze buddy’s. Er komen ook anti-abortusdemonstranten aan het woord in het nieuwsitem, wat heel goed weergeeft hoe we er in Nederland voorstaan.

Doneren

Om mensen te helpen die een afspraak hebben bij een abortuskliniek, maar geen support krijgen uit hun eigen netwerk of die gewoon behoefte hebben aan een persoon tijdens de gang naar de abortuskliniek om mogelijke demonstranten tegen te houden, trainen wij abortusbuddy’s. De stichting werkt volledig pro-bono en we moeten het dus hebben van donaties en giften. Wellicht draagt u ook een steentje bij, wij ontvangen graag donaties¹¹?

*Anouk Beniest is bestuurslid van de St. Samen naar de Kliniek

1. https://samennaardekliniek.nl/

2. https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/verplichte-bedenktijd-abortus-gaat-sneuvelen-ruime-meerderheid-tweede-kamer-stemt-voor-afschaffing~b39669b9/

3. https://wetten.overheid.nl/jci1.3:c:BWBR0001854&boek=Tweede&titeldeel=XIXA&artikel=296&z=2016-07-01&g=2016-07-01

4. https://www.prolife.nl/over-pro-life/identiteit/pro-life-is-een-onderdeel-van-zilveren-kruis

5. https://www.platform-investico.nl/artikel/de-stille-successen-van-conservatief-christelijk-rechts-geannoteerd-verhaal/

6. https://www.politico.com/news/2022/05/02/supreme-court-abortion-draft-opinion-00029473

7. https://www.theguardian.com/world/2022/may/03/what-states-abortion-clinics-access-trigger-laws

8. https://www.theguardian.com/global-development/2022/jan/26/poland-death-of-woman-refused-abortion

9. https://fiom.nl/producten-diensten/campagnes/praat-over-abortus

10. https://www.rtvutrecht.nl/nieuws/3394819/abortusbuddys-willen-deze-zomer-aan-de-slag-in-utrecht-we-willen-paraat-staan-als-het-nodig-is

11. https://betaalverzoek.rabobank.nl/betaalverzoek/?id=NazJTGSLTTyirSn9k2_TOg&qsl_reqcnt=1