In het lustrumjaar: uit de oude doos 

Oprichting VVAO-afdeling Dordrecht-Gorinchem 14 juni 1954

Hotel Ponsen aan de Burgemeester de Raadtsingel, hoek Stationsweg, tekening door B. Brobbel. (Beeldbank Regionaal Archief Dordrecht Inventarisnummer 552_403141). Datering: jaren ‘50/’60.

Het begon allemaal in Hotel Ponsen, tegenover het station. Daar hadden initiatiefneemsters Mevr. Dr. Bilderbeek-van Meurs, Mevr. Mr. Branbergen-de Niet en Mevr. Ten Sijthoff op 14 juni 1954 belangstellende academisch opgeleide vrouwen uitgenodigd voor de oprichtingsvergadering van een regionale afdeling van de al jaren landelijk opererende Vereniging van Vrouwen met een Academische Opleiding (op 12 mei 1918 begonnen als Vereeniging van Gestudeerde Vrouwen). Het bladeren door het handgeschreven notulenboek voelt alsof je in een tijdmachine stapt. Aan de ene kant vallen de formele omgangsvormen op, zoals de nadrukkelijke vermelding van behaalde titels. Anderzijds is er een olijke weergave van bepaalde incidenten, bijvoorbeeld toen de Dordtse dames na afloop van de eerste bijeenkomst in Gorinchem onderweg naar het station verdwaalden en hun trein misten.
Die eerste avond had het HB(hoofdbestuur) een gelukstelegram gestuurd, de afdeling Rotterdam een bestuurslid en de afdeling Utrecht een brief. Na afloop meldden 22 Dordtse dames zich aan als lid en 12 leden uit Gorinchem. Een goed begin! In september begon het nieuwe bestuur met de organisatie van afdelingsavonden, die om en om in Dordrecht en in Gorinchem gehouden werden, al gauw (voor de gezelligheid) bij een van de leden thuis. Er was natuurlijk geen geld (jaren ’50, wederopbouw!), dus de dames moesten zelf de avonden invullen. Daar hadden ze geen moeite mee. Een van de eerste avonden werd ingevuld door Dr. Titia Geest (historica, docent aan de HBS), zij sprak over Madame de Charente, beter bekend als Belle van Zuylen, over wie zij een boek aan het schrijven was. Wie over haar meer wil weten moet beslist de tentoonstelling Eureka in het Hof van Nederland bezoeken, daar komt zij uitgebreid aan de orde.
In de aanloop naar de lustrumviering in september hopen we maandelijks enkele impressies uit onze 70-jarige geschiedenis te publiceren.

Marijke van Vliet

In het lustrumjaar: uit de oude doos II

De ingang van het Regenten- of Lenghenhof . Afbeelding  951_1778, Regionaal Archief Dordrecht.

Het jaarverslag over het jaar 1981 meldt dat er 77 leden zijn, van wie slechts 22 de jaarvergadering bezochten (vergelijkbaar dus met de huidige situatie). We vinden er enkele namen in terug die ons nog bekend in de oren klinken. Anneke Klopper was eerste secretaresse, maar moest halverwege het jaar haar functie neerleggen omdat zij weer ging studeren. Lucie van Kammen beheerde de penningen. Tussen haakjes worden nu wel de voornamen vermeld, de tijden waren sinds 1954 dus al wat informeler geworden.
De afdeling liet zich door verschillende leden vertegenwoordigen in maar liefst zes overkoepelende actiegroepen of verenigingen: de IFUW (een internationale organisatie), de Dordtse Vrouwenraad, de Spiegelgroep (weet iemand nog wat dat was?), de Stichting HOZ (Huwelijk/Relaties, Ouderschap, Zwangerschap), de Gorkumse Vrouwenraad en de Politieke Scholingscursus.
De zusterclub in Southend gaf de afdeling een presentieboek cadeau (uit het jaarverslag blijkt niet waarom; misschien was er een bezoek gebracht?).
Onder de afdelingsactiviteiten valt op 1 juli een rondleiding door de stad op. Onder leiding van dr. F. Vriesendorp, de vader van Anneke en ‘kenner van het oude Dordrecht bij uitstek’, togen de dames ‘gewapend met regenjassen en parapluies, in groten getale door de binnenstad’. In het Lenghenhofje werden zij gastvrij op een kopje koffie onthaald. Op 10 november gaf Geeske ten Kate ‘héél boeiende indrukken in woord en beeld van Oeganda, waar zij enkele jaren met haar gezin verbleef’.
Aan het slot van het verslag van de jaarvergadering van de VVAO-afdeling Dordrecht lezen we een tevreden conclusie: ‘Onze afdeling mocht zich verheugen in een toenemend aantal nieuwe leden, waaronder vooral jonge. Landelijk gezien zullen wij tot één der jongste afdelingen gerekend kunnen worden.’ Het kan verkeren.

Marijke van Vliet

In het lustrumjaar: uit de oude doos III

Bladerend door de oude verslagen van bestuurs- en jaarvergaderingen, afdelingsavonden en uitjes, herkennen we veel zaken die door de jaren heen terug blijven komen.
In de jaren ’80 stonden de regiodagen ter discussie, dagen waarop leden van de afdelingen in de regio bij elkaar kwamen om elkaar te ontmoeten en zich te buigen over een thema. Er bleek weinig animo voor handhaving van deze dagen, ze werden slecht bezocht. Als alternatief werd geopperd meer cachet aan de dagen te geven door samen een dure spreekster uit te nodigen, of een cursus organiseren, maar waarover dan? De leden gingen toch niet…
Rotterdam wilde, tot verbazing van het Dordtse afdelingsbestuur, de regiodag acuut afschaffen. Dat ging voor Dordrecht te snel. Dordrecht deed een tegenvoorstel: voorlopig twee maal per jaar het regiobestuur samen laten komen, dat zich kon buigen over alternatieven. “Een dure spreekster of een gezamenlijke cyclus heeft onze voorkeur.” (juli 1987)

Ook door andere organisaties werd aan ons getrokken: Amnesty International had geen begrip voor ons besluit als vereniging niet mee te doen aan landelijke acties – het bestuur vroeg voor de zekerheid nog even na bij het hoofdbestuur of wij er verkeerd aan hadden gedaan zo op hun oproep te reageren. De Spiegelgroep vroeg in een brief meer aandacht voor de emancipatieproblematiek, concreet: een actieve houding van het afdelingsbestuur. Secretaris Marijke Groos stuurde een brief waarin zij aangaf dat we al blij waren als er een lid van ons in de Spiegelgroep wilde plaatsnemen. Ook vermeldde ze dat wij om de twee jaar een emancipatieavond hielden. “Deze avonden zijn binnen onze afdeling geen doorslaand succes. Emancipatie leeft niet zo binnen onze afdeling.”

Onze hoogopgeleide dames hadden banen en gezinnen, ze vormden lokaal een netwerk waarin ze elkaar ontmoetten en steunden, maar kennelijk bleef er niet veel energie over om buiten die kleine kring ook nog erg actief te zijn…

In de beeldbank van het Regionaal Archief Dordrecht bevindt zich deze tekening van Jan Hensema, voor een affiche van Amnesty International. Gemeentelijke Prentverzameling 552_230893.

Marijke van Vliet